حمام شيخ بهايي

حمام شيخ بهايي با راز عجيب خود، گرم شدن به وسيله يك شمع نشان دهنده نبوغ ايراني و هنرمندي آن در طراحي، معماري و ساخت بنا ست كه مدت ها ذهن جهانيان را به خود مشغول كرده بود.
شيخ بهايي از بزرگترين دانشمندان عصر صفوي در دوره شاه عباس است. او در فلسفه، منطق، نجوم و رياضيات تبحر و صاحب نظر و انديشه بود.
علاوه بر معماري حمام، ساخت ساعت آفتابي در حرم مطهر امام رضا (ع)، معماري مسجد امام اصفهان، مهندسي حصار نجف و... كه زاييده ذهن خلاق و نبوغ ذاتي او بود براي ما به يادگار مانده است.
اين حمام در شعاع 100 متري گنبد نظام الملك در جنوب مسجد عقيق اصفهان قرار دارد. از نظر معماري متعلق به دوره صفويه است و شرايط معماري آن دوره را رعايت كرده است.
در نقل هايي تاريخي هر كجا از اي حمام سخني به ميان آمده است با نام حمام اسرارآميز از آن ياد شده است.
معماري داخلي حمام به اين صورت بود: مكاني با سنگ مرمر براي ماساژ بدن، غرفه هايي براي استراحت و صرف غذاها و نوشيدني هايي كه در حمام هاي عمومي آن زمان رايج بود.

• حمام تاريخي سلطان اميراحمد

• آشنايي با حمام خان يزد!

اين حمام دو معماي رازگونه دارد كه تا به امروز به صورت صد در صد حل و كشف نشده اند.

معماي اول، روشن بودن هميشگي شمعي به عنوان تنها منبع گرمايي حمام است.
معماي دوم، گرم شدن مخزن بزرگ حمام با همان يك عدد شمع.
نظر ديگري كه، عنوان گرديده است وجود عصارخانه اي (محلي است كه از دانه هاي روغني، روغن تهيه مي كنند) در نزديكي مسجد است كه از اين عصارخانه روغن خاصي به مخزن گرمايي حمام راه پيدا مي كرد.
حدس ديگر كه راجع به روشن بودن هميشگي شمع زده مي شود اين كه سيستم لوله كشي سفالي زيرزميني در بين آبريزگاه مسجد جامع و اين حمام وجود داشته است كه به روش مكش گازهاي متان و اكسيدهاي گوگردي را به خزانه حمام مي رسانده است و با محاسبات دقيق شيخ بهايي و طراحي منحصر به فرد خزينه اين گازها به عنوان منبع گرما در مشعل خزينه مي سوخته است.
در حين مرمت اين حمام لوله هاي سفالي و چاه هايي كشف شد كه نظريه بالا را تاييد مي كند. بنابراين آب هميشه گرم اين محل با سيستم "دم و گاز" يعني به كمك گاز متان فاضلاب مسجد جامع و چيكيدن روغن عصارخانه شيخ بهايي تامين مي شد.
امروزه علم بازيافت فاضلاب و توليد انرژي از آن در كشورهاي اروپايي و آمريكايي بسيار رايج است اما متاسفانه در ايران كاربردي ندارد.
راز دوم با كشف يك مخترع از مشهد تا حدودي مشخص شد.